Sinds het verschijnen van Laat je niets wijsmaken ben ik op veel plaatsen geweest met mijn verhaal over ons gezonde verstand. Ik betoog dan dat dit mooie vermogen van ons klem is komen te zitten tussen de experts met hun deskundigheid en de leken met hun onwetendheid. En klem zitten is niet prettig. Gezond verstand heeft wat ruimte nodig, betoog ik, en die ruimte krijgt het niet als de leek al te snel antwoord wil en de expert al te snel gelijk. En dat is jammer, want als zowel de expert als de leek hun gezonde verstand zouden gebruiken, zouden ze zichzelf vragen gaan stellen, vragen over hun eigen verwachtingen, over hun eigen emotionele reacties en over de onbepaaldheid van hun eigen verlangen. Die vragen, zo beweer ik, zouden een gesprek op gang kunnen brengen. Een gesprek, een gezamenlijke verkenning van hoe wij samen zouden kunnen mensen. Zo noem ik dat, in mijn boek, in navolging van Aristoteles en Harry Kuitert: alsof ‘mensen’ eerder een werkwoord is dan een zelfstandig naamwoord, eerder een dynamisch proces dan een statische toestand. Als mens ons leven leven. Dat is het idee. En daarvoor hebben we elkaar nodig. Principieel.
Elkaar. Aan kennis hebben we niet genoeg.
Interessant dat we dat nu weer opnieuw merken in het vastgelopen inentingsdebat. Dat is zelfs als debat een verspilling van energie. Want in dat debat is er volstrekt geen ruimte voor dat bijzondere, menselijke vermogen: luisteren. Luisteren is een mooie variant, zo beweer ik in mijn boek, van dat andere bijzonder menselijke vermogen: jezelf een vraag stellen. Luisteren is, om het zo te zeggen, het tweelingbroertje van jezelf een vraag stellen.
Anderen vragen stellen is helemaal niet zo moeilijk. Dat doen we vaak genoeg. En als je anderen een vraag stelt krijg je een heleboel gepraat. Heen en weer gepraat, snelle meningen die als pingpongballen heen en weer kaatsen. Zoals dat nu eenmaal tijdens talkshows gaat. Vreselijk. Zo’n talkshow zorgt er vooral voor dat we onszelf geen vragen meer stellen. Helaas.
Zou het daarom niet eens tijd zijn voor een listenshow?