Emotionele uitputting en dreigende burnouts vormen het sombere decor waarin onze jeugd in één van de meest gelukkige landen ter wereld opgroeit. Hoe kan dat nou?
Ik weet het niet, maar ik denk dat we de verhouding tussen de kwaliteit van ons leven en de duur van ons leven helemaal kwijt zijn. Ik bedoel dit.

Vroeger had je zo af en toe een vreselijk fanatieke student die van zijn doctoraalscriptie zijn levenswerk wilde maken. Je begreep als docent dat die student zijn werk zo beleefde, omdat die student nog zo’n lokaal perspectief op zijn leven had – alsof het ging om waar hij op dat moment zijn dagen mee vulde. Zo’n behoorlijk bezeten student kan voor een docent een feest zijn, want zo’n student bekrachtigt het idee dat het vakgebied waar die docent zijn leven aan besteedt, inderdaad ook die totale toewijding waard is. Niettemin was het ook in die dagen natuurlijk al belangrijk om als docent die student te wijzen op de ongepastheid van zijn fanatisme. Want als die doctoraalscriptie inderdaad zijn levenswerk zou zijn, dan kwam óf het ding de komende decennia niet af óf de student zou een behoorlijk kort leven hebben.

De juiste opmerking in die tijd was dan ook de student duidelijk te maken dat het onderwerp waar hij aan werkte inderdaad zó interessant was dat hij daar met gemak zijn hele leven aan zou kunnen wijden. Maar juist daarom moest hij van zijn scriptie af zien te komen door de lat een stuk lager te leggen. Er was geen enkele reden om haast te maken met kwaliteit. Daar had hij zijn hele leven nog voor. Omlaag dus die lat. De scriptie was alleen maar een aanloopje, een voorbereiding op de rest. Hij moest immers na zijn afstuderen nog wat te doen hebben, zelfs nog een leven lang. Dat perspectief op de rest van zijn leven moest je die student bieden. Al die lange dagen, weken, jaren, decennia, die nog zouden komen. Een oceaan van tijd lag aan zijn voeten. Er was geen enkele reden tot haast of tot perfectie. Tijd zat!

Vandaag de dag loopt ons land vol met jongeren die niet zo zeer aan hun scriptie of studie werken alsof het hun levenswerk is, maar aan hun hele leven. Hun hele leven, maar dan wel samengebald in wat deze week nog moet gebeuren. Wat zeg ik, samengebald in wat vandaag nog moet gebeuren, dit uur, nu!
Net als die fanatieke student voor zijn docent, zijn deze jongeren voor hun ouders een feest. Want zij bekrachtigen het idee dat het leven waar die ouders hun leven aan besteden (dat van hun kinderen!), inderdaad ook die totale toewijding waard is. Niettemin is het natuurlijk van groot belang om als ouder je kind te wijzen op de ongepastheid van zijn fanatisme. Want als zijn hele levenswerk vandaag nog voltooid moet worden, dan duurt dat leven óf jammerlijk kort, óf het sleept zich als een ondraaglijke teleurstelling voort. Vergelijk dat maar met die al te fanatieke student die zijn ouders, familie en bekenden een beetje begint te ontlopen omdat hij last heeft van de onvermijdelijke vraag of zijn scriptie ondertussen al bijna af is. Nee, dus, dat is zij niet, zeker niet omdat het een levenswerk moet worden.

De juiste opmerking vandaag de dag aan onze jongeren is vergelijkbaar met die aan de student: inderdaad, hun leven is zó mooi en boeiend dat ze er met gemak hun hele leven aan kunnen wijden. Maar juist daarom moet de lat omlaag. Vandaag is alleen maar vandaag. Hun leven hoeft vandaag nog helemaal niet geslaagd te zijn. Want stel dat hun leven inderdaad vandaag al geslaagd zou zijn… Wat moeten ze morgen dan nog? En overmorgen, volgende week, volgend jaar, in 2030, en wie weet, misschien nog wel in de volgende eeuw?
We worden zó oud tegenwoordig. We hebben zo ons best gedaan om te denken dat een goed leven een zo lang mogelijk leven is. Juist daarom is er echt geen enkele reden meer om vandaag je leven al te laten slagen.

Omlaag die lat! Verpruts vandaag.

(En waag het niet, ouders, om daar aan toe te voegen: voor jouw eigen bestwil!)