12 april: Zelfkennis? Dat had je gedroomd!

Twee afdelingen van de studievereniging Spectrum uit Amsterdam – Future Planet Studies en Bèta-Gamma – organiseren jaarlijks het Interdisciplinair Congres Amsterdam. Dit jaar staat het congres in het teken van dromen. De organisatie heeft mij gevraagd iets te vertellen over de rol die dromen zouden kunnen spelen in het zicht krijgen op je eigen persoonlijke toekomst. Dat vind ik een mooie uitdaging.

Soms lopen mensen in hun leven vast. Waar ze mee bezig zijn, lukt niet meer. Een uitweg lijkt ondenkbaar, maar doorgaan op dezelfde voet kan ook niet meer. Ze zitten helemaal klem. Wat dan?

Dan kan dromen helpen. Dromen is een manier om zicht te krijgen op wie je bent, want dat is er aan de hand als je radicaal vastloopt: je weet niet meer, of nog niet, wie je bent.

Niet weten wie je bent, is van een heel andere orde dan niet weten wat de hoofdstad van Oekraïne is, niet weten van wie je een Valentijnskaart hebt gekregen of niet weten hoe de oorlog tussen Rusland en Oekraïne zal verlopen.

Dromen helpt je zicht te krijgen op mogelijkheden die waargemaakt zouden kunnen worden. Maar niet iedere droom kan zomaar waargemaakt worden.

Hoe kun je waarheidsgetrouw over jezelf dromen?

8 april 2022: Over wat werkt en wie werkt

Optimus is een stichting voor primair onderwijs in Noord-Brabant. Zij organiseren een studie-tweedaagse voor hun directeuren en zij hebben mij gevraagd of ik een inleiding wil verzorgen om een gesprek op gang te brengen over de storende dichtomisering – zoals de bestuurder van Optimus het noemt – die het gesprek over onderwijs vaak domineert. Ja, evidence informed is belangrijk, maar praktische wijsheid ook. Ja, cognitieve ontwikkeling doet er toe, maar de ontwikkeling van de wil ook. En het zou mooi zijn als ik iets zou kunnen vertellen over de rol van vertrouwen in het organiseren van onderwijs.

Ik ga hier graag op in, want als ik me ergens aan stoor dan is het wel aan de nare polarisatie die de onderwijswereld teistert. Geregeld word ik in het kamp geplaatst van de onwetenschappelijke fantasten omdat ik meen dat het huidige onderwijsbestel failliet is en we dringend behoefte hebben aan een radicale onderwijsvernieuwing. En ja, dit klopt, ik ben radicaal. Maar ook genuanceerd.

5 april 2022: Gezond verstand voor social workers

De opleiding Social Work van de HAN organiseert een opleidingsdag voor al hun docenten. Ze hebben mij gevraagd of ik een inleiding kan verzorgen die hen ‘aan’ zet. Dat doe ik graag door het te hebben over het ontwikkelen van gezond verstand, dat in mijn analyse een alternatief is dat ons kan helpen te ontsnappen aan de tegenstelling tussen professionele en persoonlijke ontwikkeling.

Dit is de tekst die in de uitnodiging staat:

We praten in het opleiden van maatschappelijk werkers veel over professionalisering en over persoonlijke ontwikkeling. Hoe verhoudt dat tweetal zich tot elkaar en tot ons gezonde verstand? Wat is gezond verstand eigenlijk? Hebben mensen dat gewoon of is het ook een vermogen dat ontwikkeld kan worden? Ik zal een verhaal vertellen over ons gezonde verstand, waarom het nodig en goed is om het te ontwikkelen en hoe ons dat kan helpen om professionalisering en persoonlijke ontwikkeling beter te integreren. Dat dat nodig is, juist in het maatschappelijk werk, zal ik aan de hand van een aantal verlammende onderscheidingen laten zien.

17 maart 2022: Zou kinderopvang efficiënt en effectief moeten zijn?

De beroepsvereniging directeuren kinderopvang organiseren een inspiratiedag die aanvankelijk zou plaatsvinden in november 2021. Vanwege de corona-maatregelen is die dag verplaatst naar 17 maart 2022. Dat pakt misschien wel goed uit, omdat de nieuwe regering interessante plannen heeft met de kinderopvang.

Tijdens de dag geven Doret de Ruyter en ik inleidingen. Ik ga het in mijn voordracht hebben over de rol die efficiëntie en effectiviteit als waarden spelen en zouden moeten spelen in de kinderopvang.

Nederland is een supergoed georganiseerd land waarin we over alles nadenken en ons best doen om alles zo goed mogelijk te laten functioneren. Zoek maar eens rond naar een stukje land zonder bestemming, waar nog niets mee gedaan is, waar het een rommeltje is, of, misschien erger: een ongeorganiseerde bende! Bijna niet te vinden. Alles is efficiënt en effectief. Alles.

Ook de kinderopvang? Ja. We denken immers ook over de kinderopvang na en ook die willen we zo goed mogelijk organiseren.

Daar komen we dan wel een interessante uitdaging tegen. Want hoe belangrijk zijn efficiëntie en effectiviteit in de kinderopvang? Kunnen we goed nadenken over de bedoeling van kinderopvang als onze manier van nadenken vooral functioneel en instrumenteel is, en als efficiëntie en effectiviteit onze belangrijkste waarden zijn?

Wie de vraag stelt, geeft bijna al antwoord. Nee, het gaat in de kinderopvang niet primair om de resultaten. De kinderopvang levert geen product. Ik zal laten zien dat we het gesprek over de kwaliteit van de kinderopvang veel beter kunnen voeren als we op een niet-instrumentele manier nadenken over de waarde van onze kinderomgang.