6 april 2023: Discipline-doorbrekend denken

Het Nijmeegse Filosofisch café bestaat al geruime tijd en viert op 6 april haar 150e avondje uit denken. Jarenlang zat ik met veel plezier in de redactie en ik ben dan ook blij dat de huidige redactie gevraagd heeft of ik die avond iets wil komen vertellen over publieksfilosofie.

Ik wil graag iets vertellen over de aard van de filosofie die wat mij betreft wezenlijk discipline-doorbrekend is. Voor mij betekent dit dat er eigenlijk geen goede plek voor de filosofie is in het huidige op disciplines gebaseerde universitaire onderwijs. Filosofie, om het zo te zeggen, laat zich niet institutionaliseren. Steeds als dat toch gebeurt, gaat het mis. Filosofie is geen discipline.

31 maart 2023: Warme overdracht i.p.v. diploma

Het 6e landelijke vmbo-mbo congres heeft dit jaar als thema: ‘Minder geklets, meer gedoe!’. Ze organiseren daarom interactieve “niet lullen, maar poetsen” sessies. Eentje daarvan mag ik organiseren en die gaat over werkplekleren en over de kansen die dat biedt om de toetsing in het onderwijs helemaal anders te organiseren. Zó anders dat we uiteindelijk helemaal geen diploma’s meer nodig hoeven hebben.

In het beroepsonderwijs is al lang ontdekt dat het échte klaslokaal – daar waar het meest geleerd wordt – midden in de samenleving staat: in een leerbedrijf. Het leerbedrijf als stageplaats geeft een mooie glans aan het leerproces: het is die plek waar je aan het onderwijs kunt ontsnappen, waar het eindelijk eens echt ergens om gaat, waar je inspanningen ertoe doen. Het fijne aan een stageplaats is ook dat je er toegang toe krijgt zonder diploma. Zullen we daar eens een doorlopende leerlijn van proberen te maken?

22 maart 2023: Bouwen aan een pedagogische basis

In Pakhuis De Zwijger worden onder de titel ‘Met andere ogen’ dialoogavonden georganiseerd. Op 22 maart presenteert de Denktank Schone Lei een praatplaat die zij ontwikkeld hebben om een ander verhaal over het alledaagse opvoeden dominant te maken. Ze zijn vertrokken vanuit een vraag die we te weinig stellen: Als we opvang, onderwijs, jeugdhulp en zorg voor en met 0-23 jarigen opnieuw zouden mogen ontwerpen, hoe zou het er dan uitzien?

Er worden die avond diverse gesprekken gevoerd en de organisatie heeft mij gevraagd of ik als tafelheer bij die gesprekken aan zou willen sluiten. Dat vind ik eervol en doe ik graag, ook al heb ik dan eerder die dag ook al een keynote verzorgd tijdens de Nijmeegse Onderwijsdagen 2023.

22 maart 2023: Virtuous ignorance

De Onderwijsdagen zijn een jaarlijks terugkerend onderwijsfestival in Nijmegen voor de docenten van het ROC, de HAN en de Radboud Universiteit. Onder de titel Vandaag opleiden voor morgen belicht het programma in 2023 de consequenties van de vele ontwikkelingen in de maatschappij voor (1) de studenten (zij zijn beginnende collega’s), (2) de docenten (zij zijn eeuwige studenten), (3) de onderwijspraktijk (wat zijn de trending topics) en (4) de samenleving als geheel (die, zo denken de organiserende onderwijsinstellingen, lost in transition is).

De docentenlounge van het Radboud TLC verbouwd tot talkshowstudio

Als Academisch leider van het Radboud Teaching and Learning Centre – die de initiatiefnemer van dit jaarlijkse festival is – heb ik mee mogen denken over het programma en de keynote sprekers mogen uitnodigen (maandag: Lisa Westerveld; dinsdag: Eva Beltman; donderdag: Linda Frietman). Gelukkig vonden mijn medeorganisatoren het een goed idee toen ik zo onbescheiden was om te zeggen dat ik zelf ook wel een keynote zou willen verzorgen.

Onder de titel “Virtuous Ignorance” zal ik op woensdag de loftrompet steken over de leraar die eeuwig student blijft, die zich blijft ontwikkelen en die, net als Socrates, een deugd weet te maken van het gegeven dat hij het ook niet weet.

21 maart 2023: Verwarringsvoordracht: Er is geen cockpit!

De stafafdeling van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen heeft mij gevraagd om hun studiedag over het Koersbeeld 2022-2028 van de HAN te openen met een ‘verwarringsvoordracht’. Dat doe ik graag!

Ik ga het met ze hebben over de bijdrage die het onderwijs zelf levert aan de ongelijkheid en de tweedeling in Nederland, over dansen en schilderen, over het verschil tussen een functie en een rol, over het lineair-causale denken dat in veel beleidsplannen verstopt zit, over het dramaturgisch model van handelen, over het cockpitdenken en de rol van vertrouwen in iedere samenwerking – of het nu gaat om het kunnen passeren van elkaar in een wandelgebied, het winnen van een voetbalwedstrijd, of het bijdragen aan een lerende gemeenschap. Me dunkt: verwarring genoeg.

Ik ben een soort omgekeerde interim-manager: ook ik ben snel weer weg, maar ik laat de boel niet op orde, maar juist in opperste verwarring achter. En dan zoeken ze het verder maar zelf uit. Dat kunnen ze!