agenda

17 april 2025: Over de macht der gewoonte

De Gemeente Breda werkt met het programma Verbeter Breda aan gelijke kansen voor iedereen die in Breda opgroeit.

Eén van de initiatieven van het programma is de oprichting van een Verbeter Breda Academie. Dat wordt een lerend netwerk voor professionals die werken aan maatschappelijke vraagstukken in de stad – professionals die nieuwe inzichten verkennen, blinde vlekken ontdekken en die elkaar uitdagen om verder te kijken dan bestaande structuren.

Ze beginnen met een exclusieve try-out waarvoor ze – zoals ze zelf zeggen – ‘niemand minder’ hebben uitgenodigd dan mij. Ik ga graag met ze in gesprek over de macht der gewoonte, een macht die we al te snel over het hoofd zien, die anoniem en onderhuids te werk gaat en die we moeten kunnen beïnvloeden, omdat hij – paradoxaal genoeg – ten diepste onze eigen macht is.

12 april 2025: Weg met het cockpitdenken

De “We-Doen-Het-Samen-Coalitie” gelooft in de kracht van lokale gemeenschappen en versterkt hun beweging met zichtbaarheid en lobby voor aangepaste landelijke wet- en regelgeving en structurele financiering. Eén van hun activiteiten is het jaarlijks organiseren van een “We Doen Het Samen Festival“. Dit jaar vindt dat plaats in de Prodentfabriek te Amersfoort, een industrieel evenementencomplex in het centrum van Amersfoort dat onderdeel is van wat daar De Nieuwe Stad heet.

De organisatie heeft mij gevraagd of ik de keynote wil verzorgen en dat doe ik graag. Ik zal het hebben over het nog steeds dominante ‘cockpitdenken’, dat een uitvloeisel is van een inmiddels totaal verouderde visie op het menselijk denken en handelen. In deze visie wordt ons doen en denken in drie delen uit elkaar getrokken: (1) er zijn instanties die observeren en monitoren; (2) er zijn instanties die beslissingen nemen; en (3) er zijn instanties die uitvoeren. De beslissingen worden in de zogenaamde cockpit genomen, door bestuurders die aan vergadertafels zitten. Zij bestuderen hun dashboard waarop de informatie van degenen die observeren en monitoren beschikbaar is. En zij draaien aan de knoppen waardoor uitvoerders hun werk doen.

Lokale gemeenschappen weten echter al heel lang dat er geen cockpit is. Haal daarom de bestuurders weg van achter hun vergadertafels. Bevrijd de wetenschappers van hun afstandelijke, zogenaamd objectiverende blik. En houd op met het denigreren van de mensen in de praktijk. Zij zijn geen ‘uitvoerders’. Zij zijn praktisch wijze bestuurders, wetenschappers en activisten ineen.

27 maart 2025: Examen als warme overdracht

Het Kennispunt MBO Taal en Rekenen organiseert samen met de Coöperatie Examens MBO een landelijke conferentie over gecijferdheid in het mbo.

Tot mijn grote verbazing en vreugde, en met veel trots dat mij dit nog eens in mijn loopbaan is overkomen, hebben ze mij gevraagd om de keynote te verzorgen. Wat een eer voor iemand die buitengewoon kritisch is over de rol die directe instructie in het rekenonderwijs zou kunnen spelen en die ook nog eens buitengewoon kritisch is over toetsen en examens.

We leren allemaal ons leven lang. We blijven ons ontwikkelen. Als er in het onderwijs te veel nadruk wordt gelegd op toetsen dan heeft dat twee onbedoelde negatieve bijeffecten. Ten eerste suggereert een toets dat het leren mag stoppen zodra je de toets hebt behaald. En ten tweede benadrukt een toets dat de student zijn of haar eigen oordeelsvermogen niet kan vertrouwen. De toets moet immers door een gekwalificeerde examinator nagekeken worden. Een goede stageplaats verkleint het risico op deze negatieve bijeffecten. Want tijdens de stage is de dagelijkse feedback in feite telkens opnieuw een toets. En bovendien wordt de student tijdens de stage in zijn of haar kracht gezet: er wordt een beroep gedaan op het eigen oordeelsvermogen in de authentieke werksituatie. Bij het leerbedrijf is een warme overdracht van school naar werk mogelijk die juist een boost geeft aan het een leven lang blijven leren. Een diploma kan deze overgang accentueren, waarbij het examen – net als bij het afzwemmen – vooral een symbolisch ritueel is.

15 maart 2025: Wat is er nou betekenisvol aan werk?

Ooit was ik een tijdje freelance docent bij de Hogeschool voor Toegepaste Filosofie. Dat deed ik een tijd lang met veel plezier, maar goed te combineren met al mijn werk bij de Radboud Universiteit was dat niet. Ik was daarom blij dat op een gegeven moment Marjan Slob het stokje bij de HTF overnam.

Nu bestaat de HTF 10 jaar en daarom organiseren ze een symposiumreeks. Marjan en ik mogen tijdens de eerste bijeenkomst een voordracht verzorgen en met elkaar in gesprek. Leuk!

In mijn voordracht zal ik het hebben over de menselijke zoektocht naar betekenis in ons leven. Ik zal betogen dat die zoektocht op dit moment voor ons moeilijker wordt gemaakt dan je zou willen, doordat het economische arbeidsmarktperspectief zo volstrekt dominant is geworden. Dat is jammer, omdat de echte uitdagingen vandaag de dag vooral te maken hebben met het besef dat wij voor de aarde een plaag geworden zijn. Kunnen we weer goed voor de aarde leren zorgen? En is de route via de arbeidsmarkt een betekenisloze omweg of valt er voor de aarde nog iets van ons werk te maken?

26 februari 2025: Agora in Groningen

Een groep betrokkenen die het betreurt dat er boven Zwolle nog geen enkele school is die Agora-onderwijs aanbiedt, heeft een symposium georganiseerd. Dat symposium is informatief bedoeld, maar de intentie is natuurlijk wel om zoveel enthousiastelingen bij elkaar te brengen dat het daadwerkelijk starten van een Agora-school in Groningen op korte termijn gerealiseerd zal kunnen worden.

Op het symposium zullen Jan Fasen en ik een voordracht houden, waarna we onder het genot van een hapje en een drankje in gesprek zullen gaan met elkaar en met Thijmen Sprakel.

Meer voordrachten