22 mei 2025: Kinderen zijn al mensen

Blosse is een organisatie in de kop van Noord-Holland die kinderopvang en onderwijs op 28 locaties onder één dak bij elkaar probeert te brengen. Voor hun 1200 medewerkers organiseren ze geregeld inspirerende bijeenkomsten en op 22 mei a.s. mag ik tijdens zo’n bijeenkomst een inleiding verzorgen. Ik wil het hebben over wat wij allemaal zouden kunnen leren van de manieren waarop onze kinderen als vanzelf vorm geven aan hun bestaan als mens.

We stellen ons tegenwoordig vaak een beeld van het leven van mensen voor alsof het uit twee min of meer strikt van elkaar gescheiden delen bestaat: het leven als kind en het leven als volwassene. Dat beeld leidt vooral bij kinderen, maar ook bij volwassenen, tot nare vervormingen, alsof kinderen eigenlijk nog niet echt meedoen en eerst maar eens een heleboel moeten leren voordat ze er echt bij horen. Volwassenen geeft dit veel te veel verantwoordelijkheid en controledrift. Dat is jammer, omdat we juist zoveel kunnen leren van kinderen. In de voordracht zal ik verkennen wat er mogelijk en denkbaar is als we kinderen beschouwen als juist bij uitstek voorbeeldige mensen. Dat zal ons de mogelijkheid geven op heel nieuwe manieren om te gaan met de grote mondiale uitdagingen van deze tijd.

14 mei 2025: Let ‘school’ be free time again

Davor Radic is organizing a series of TEDx talks at ROC Nijmegen, in combination with an exciting competition of ROBORACER. I am offered the option to open the series of talks with a short talk on the original meaning of the Greek word ‘σχόλη‘ (school), namely “free time”.

That is, school was the time and space that is offered you to freely practice something that you have an interest in learning but that you cannot do yet. Because in school you are trying to do what you cannot do yet, it was obvious for the Greeks that your performance should not be judged. You should only be encouraged with constructive feedback.

So, what happened?

Why have we succeeded in destroying this wonderful insight in what school is supposed to be? And how can we restore the original idea?

17 april 2025: Over de macht der gewoonte

De Gemeente Breda werkt met het programma Verbeter Breda aan gelijke kansen voor iedereen die in Breda opgroeit.

Eén van de initiatieven van het programma is de oprichting van een Verbeter Breda Academie. Dat wordt een lerend netwerk voor professionals die werken aan maatschappelijke vraagstukken in de stad – professionals die nieuwe inzichten verkennen, blinde vlekken ontdekken en die elkaar uitdagen om verder te kijken dan bestaande structuren.

Ze beginnen met een exclusieve try-out waarvoor ze – zoals ze zelf zeggen – ‘niemand minder’ hebben uitgenodigd dan mij. Ik ga graag met ze in gesprek over de macht der gewoonte, een macht die we al te snel over het hoofd zien, die anoniem en onderhuids te werk gaat en die we moeten kunnen beïnvloeden, omdat hij – paradoxaal genoeg – ten diepste onze eigen macht is.

12 april 2025: Weg met het cockpitdenken

De “We-Doen-Het-Samen-Coalitie” gelooft in de kracht van lokale gemeenschappen en versterkt hun beweging met zichtbaarheid en lobby voor aangepaste landelijke wet- en regelgeving en structurele financiering. Eén van hun activiteiten is het jaarlijks organiseren van een “We Doen Het Samen Festival“. Dit jaar vindt dat plaats in de Prodentfabriek te Amersfoort, een industrieel evenementencomplex in het centrum van Amersfoort dat onderdeel is van wat daar De Nieuwe Stad heet.

De organisatie heeft mij gevraagd of ik de keynote wil verzorgen en dat doe ik graag. Ik zal het hebben over het nog steeds dominante ‘cockpitdenken’, dat een uitvloeisel is van een inmiddels totaal verouderde visie op het menselijk denken en handelen. In deze visie wordt ons doen en denken in drie delen uit elkaar getrokken: (1) er zijn instanties die observeren en monitoren; (2) er zijn instanties die beslissingen nemen; en (3) er zijn instanties die uitvoeren. De beslissingen worden in de zogenaamde cockpit genomen, door bestuurders die aan vergadertafels zitten. Zij bestuderen hun dashboard waarop de informatie van degenen die observeren en monitoren beschikbaar is. En zij draaien aan de knoppen waardoor uitvoerders hun werk doen.

Lokale gemeenschappen weten echter al heel lang dat er geen cockpit is. Haal daarom de bestuurders weg van achter hun vergadertafels. Bevrijd de wetenschappers van hun afstandelijke, zogenaamd objectiverende blik. En houd op met het denigreren van de mensen in de praktijk. Zij zijn geen ‘uitvoerders’. Zij zijn praktisch wijze bestuurders, wetenschappers en activisten ineen.

27 maart 2025: Examen als warme overdracht

Het Kennispunt MBO Taal en Rekenen organiseert samen met de Coöperatie Examens MBO een landelijke conferentie over gecijferdheid in het mbo.

Tot mijn grote verbazing en vreugde, en met veel trots dat mij dit nog eens in mijn loopbaan is overkomen, hebben ze mij gevraagd om de keynote te verzorgen. Wat een eer voor iemand die buitengewoon kritisch is over de rol die directe instructie in het rekenonderwijs zou kunnen spelen en die ook nog eens buitengewoon kritisch is over toetsen en examens.

We leren allemaal ons leven lang. We blijven ons ontwikkelen. Als er in het onderwijs te veel nadruk wordt gelegd op toetsen dan heeft dat twee onbedoelde negatieve bijeffecten. Ten eerste suggereert een toets dat het leren mag stoppen zodra je de toets hebt behaald. En ten tweede benadrukt een toets dat de student zijn of haar eigen oordeelsvermogen niet kan vertrouwen. De toets moet immers door een gekwalificeerde examinator nagekeken worden. Een goede stageplaats verkleint het risico op deze negatieve bijeffecten. Want tijdens de stage is de dagelijkse feedback in feite telkens opnieuw een toets. En bovendien wordt de student tijdens de stage in zijn of haar kracht gezet: er wordt een beroep gedaan op het eigen oordeelsvermogen in de authentieke werksituatie. Bij het leerbedrijf is een warme overdracht van school naar werk mogelijk die juist een boost geeft aan het een leven lang blijven leren. Een diploma kan deze overgang accentueren, waarbij het examen – net als bij het afzwemmen – vooral een symbolisch ritueel is.