Ik heb de eer om als keynote spreker een voordracht te mogen houden tijdens het NRO-Congres voor onderwijs en onderzoek in de Jaarbeurs. Dat congres heeft de enthousiaste titel “Samen op koers” meegekregen.

Mijn voordracht heeft dezelfde titel meegekregen, maar dan voorzien van een vraagteken. Het hadden eigenlijk wel twee vraagtekens kunnen zijn, eentje na “Samen”? en eentje na “koers”? Want sinds ik dankzij mijn boek Gevormd of vervormd? in de onderwijswereld verzeild ben geraakt, heb ik gemerkt dat die wereld enorm gepolariseerd is. En volstrekt richtingloos.

Dat gaat dus spannend worden. Ik zal betogen dat cognitie een biologisch en gesitueerd vermogen is dat gericht is op het elimineren van ambiguïteit. Ik zal laten zien dat er in de sociale werkelijkheid – waarin zich de onderwijswereld bevindt – sprake is van een bijzonder soort ambiguïteit: normatieve ambiguïteit. Dat vraagt om een specifieke onderzoekende houding, die niet zozeer om ‘evidence’ draait maar om wederzijds begrip. Dat besef biedt ons de mogelijkheid om ons te bevrijden van de enorme problemen die de ceteris paribus clausule met zich meebrengt in de toepassing van de theoretische abstracties die het standaard onderwijsonderzoek te bieden heeft.