De Vereniging van Vrije Scholen organiseert een festival, het Waldorf100 festival. Zij hebben mij uitgenodigd om iets te komen vertellen over de rol van Bildung in het onderwijs. Dat zal ik doen aan de hand van een aantal belangrijke verschillen tussen het denken van Rudolf Steiner en van John Dewey.

Sommige zaken hebben een aard, een natuur. Mensen niet. Mensen hebben een geschiedenis. Zij doorlopen een traject in de tijd, een verkenning van wat mogelijk zou kunnen zijn. Die verkenning is begrensd, uiteraard, maar niet vooraf al – niet door een vast vertrekpunt en niet door een vaste bestemming. 

Juist omdat mensen een geschiedenis hebben, doordat zij een traject in de tijd afleggen, neemt onderwijs in het menselijk bestaan zo’n prominente plaats in. Dat moet dan wel een open vorm van onderwijs zijn: vrij onderwijs.