Het onderwijsprogramma van de studierichtingen Geneeskunde en Biomedische wetenschappen van het Radboud Universitair Medisch Centrum is radicaal herzien. Dit wordt gevierd met een driedaags Kick-off evenement. Onderdeel van dat evenement is een zogenaamd Filosofisch Grand Café, in een grote tent die voor de gelegenheid opgezet wordt op het grasveld voor het Radboud Ziekenhuis. In dat café mag ik als hoofdspreker een pleidooi houden voor meer gezond verstand in de medische opleidingen. Commentaar op mijn pleidooi zal verzorgd worden door Maroeska Rovers (hoogleraar Evidence-based surgery), Tim Olde Hartman (huisarts en onderzoeker Eerstelijnsgeneeskunde) en Vera Tiemes (zojuist afgestudeerd in de geneeskunde en begonnen aan de studie filosofie). Het geheel wordt musikaal omlijst door een band die luistert naar de griezelige naam Tachycardia.

De samenvatting van mijn verhaal: Goed voor je motor of voor je uiterlijk zorgen is heel iets anders dan goed voor je patiënt zorgen. Als het om je motor of je uiterlijk gaat heb je alleen maar voordeel van jouw deskundigheid, maar in de zorg voor je patiënt is expertise ook – en soms zelfs vooral – een last. Denk maar aan hoe irritant het kan zijn als jouw vriend denkt dat hij alles beter weet. Of aan hoe zenuwslopend het is als iemand bij jou komt eten die zelf fantastisch kan koken. Deskundigheid is een ‘mixed blessing’. Het kan leken verlammen, onzekerder en afhankelijker maken dan nodig. Het kan ook de experts blokkeren, ze verhinderen hun aarzelingen uit te spreken, ze aanmoedigen hun twijfels te verbergen. Waar mensen met elkaar omgaan – en dat vormt het hart van de gezondheidszorg – heb je daarom vaak meer aan gezond verstand dan aan deskundigheid. Maar hoe train je gezond verstand? Hoe ontwikkel je je gezonde verstand? Hoe voorkom je dat jouw deskundigheid het gezonde verstand van jouw patiënt en van jezelf overschaduwt en buitenspel zet? Dat zijn lastige vragen in een discipline die van oudsher streeft naar het vermeerderen van kennis. In mijn inleiding wil ik vooral de ernst van deze vragen duidelijk maken. In de discussie zal ik pleiten voor een duaal traject: de groei van gezond verstand moet gelijke tred houden met de groei van wetenschappelijke kennis. Aan de universiteit weten we echter nog nauwelijks hoe we dat zouden kunnen realiseren.